Sülüs ve nesih yazının zirve ismi olan Şevki Efendi h. 1244 / 1828 yılında Kastamonu Seyyidler῾de dünyaya geldi.1 Küçük yaşta İstanbul῾a getirilerek ilmî tahsili yanında, dayısı hattat Mehmed Hulusi Efendi῾den sülüs ve nesih dersleri aldı. Hulusi Efendi῾den h. 1257 / 1841 yılında icazetini aldı.
Menşe-i Küttâb-ı Askerfde rik῾a hocalığı yaptı. Ayrıca Sultan II. Abdülhamid῾in şehzadelerine iki yıldan fazla yazı dersi verdi. Esas görev yeri Harbiye Nezâreti Mektûbi Kalemi῾ndeydi.2
İcazetini verdikten sonra hocası kendisine "Ben yazıyı sana bu kadar öğretebilirim; yazıyı ilerletmen için Kazasker῾e götüreyim" deyince: "Ben sizden başka hocaya gitmem" cevabını vermiştir. Bu cevap üzerine hocası, Şevki Efendi῾ye hayır duada bulunmuştur.
Aslında bu sebat ve vefa, Şevki Efendi Mektebi῾nin doğmasına vesile olmuştur. Eğer Kazasker Mustafa Efendi῾ye devam etseydi, Kazasker yoluna mensup Şefik Bey, Muhsinzâde Abdullah Efendi, Abdullah Zühdî Efendi ve Hasan Rıza Efendi gibi isimlere bir yenisi eklenmiş olacaktı. Fakat kendisi, ekol sahibi her hattatın yaptığını yaparak Şeyh Hamdullah, Hafız Osman, İsmail Zühdî Efendi ve Mustafa Rakım῾ın yazılarını inceleyerek ve onların yolundan yürüyerek kendi  üslûbunu  oluşturmuştur.3
13 Şaban 1304 / 7 Mayıs 1887 tarihinde vefat eden Şevki Efendi, Merkezefendi Kabristanı῾nda hocası ve dayısı Mehmed Hulusi Efendi῾nin ayakucuna defnedilmiştir.
Şevki Efendi, Râkım῾ın celî sülüsteki özellik ve güzellikleri aynen sülüs yazısına aktarmıştır. Sülüs yazıları kıvrak ve metindir. Şevki Efendi, itinalı ve tekellüflü yazan bir hattattı. Bu sebeple yazıları pürüzsüz ve çok temizdir. Celî sülüs῾ün eşsiz hattatı Sami Efendi "Şevkînin elinden istese de fena harf çıkmaz" demiştir. Şevki Efendi῾nin özellikle h. 1290 / 1873῾ten sonraki yazıları kemâl noktasına ulaşmıştır. Bu bakımdan, bu tarihten sonraki yazıları Şevki Efendi῾nin örnek yazılarıdır.
Şevki Efendi῾nin sülüs yazılarındaki olgunluk yanında, harflerin satıra dizilişleri mükemmeldir. Bu yönüyle, harflerde akıcılık hemen göze çarpmaktadır. Sülüs ve nesih harflerinde olgunluk ve mükemmellik Şevki Efendi ile yakalanmıştır. Aynı şekilde nesih yazıda, harflerin satıra dizilişi ve satıra oturuşu, Şevki Efendi῾nin yazıdaki önemli maharetlerindendir.
Bakkal Ahmed Arif Efendi ve Fehmi Efendi en önemli talebelerindendir. Fehmi Efendi, Şevki Efendi῾nin hakkı olduğu halde fazla tanınmayan talebesidir. Fehmi Efendi῾nin bugün, Medine῾de Mescid-i Nebevîde büyük boy hilyesi bulunmaktadır.
Dipnotlar
- İbnülemin, 397 ve Derman, İKMHS, 214῾te doğum tarihini h. 1244/1828
olarak; A. Süheyl Ünver, Hattat Mehmed Şevki, İstanbul, 50 San῾at Sever
Serisi-6, 1953, s. 1 ve Rado, 225῾te Ünver῾den naklen doğum tarihi
1245/1829 olarak vermiÅŸlerdir.
- Derman, Ä°KMHS, 214
- Ãœnver, Hattat Mehmed Åževki Efendi, 1; Derman, Ä°KMHS, 214
Kaynak: Hat Sanatı, Tarih Malzeme ve Örnekler, Dr. Süleyman Berk, İSMEK Yayını